معنی راست رفتن - جستجوی لغت در جدول جو

راست رفتن

لغت نامه دهخدا

راست گفتن

مقابل دروغ گفتن، سخن درست گفتن، حقیقت گفتن

فرهنگ فارسی عمید

راست روشن

راست روش، مقابل کج رفتار، راست رفتار، آنکه به راه راست می رود و منحرف نمی شود، مقابل کج روش، آنکه روش راست و درست دارد

فرهنگ فارسی عمید

کاست گرفتن

(رَ دَ)

ضعیف شدن. از تن خرد شدن:
پس نه مقری تو که ملک خدای
هیچ نگیرد نه فزونی نه کاست.
ناصرخسرو.
شکر است آب نعمت و نعمت نهال اوست
بی آب خوش نهال نگیرد مگرکه کاست.
ناصرخسرو

لغت نامه دهخدا

راست گشتن

(تَ نَ / نِ بَ تَ)

مقابل کج شدن و خم شدن. استقامت یافتن. استواء پیدا کردن. مستقیم و راست شدن:
بدو گفت زن دست بسته چراست
چو پشت زمانه بدو گشت راست.
فردوسی.
چو دیدش بخدمت دو تا گشت و راست
دگر روی برخاک مالید و خاست.
سعدی (بوستان).
، مطابق شدن. یکی شدن. مطابقت داشتن. هم آهنگی یافتن:
قول و فعل تو تا نگردد راست
هر چه خواهی نمودجمله هباست.
اوحدی.
، تحقق یافتن. بواقعیت رسیدن. مقابل دروغ درآمدن: و زخمه [زن ایوب علیه السلام] را از جهت سوگند [ایوب] خدای تعالی بفرمود، تا او را بچوبهای خرد درهم بسته بزدند هر صد تا درنیابد و سوگند ایوب راست گردد. (مجمل التواریخ و القصص).
- راست گشتن قول، راست درآمدن گفتار. تحقق یافتن سخن. مطابق درآمدن گفته:
چون دشمنان کناره گرفتنی ز دوستان
تا قول دوستان من اندر تو گشت راست.
فرخی.
، یکی شدن. هم سطح شدن. هم میزان شدن. بهبود یافتن: دست خویش بربر من فرود آورد و همه آن بازکرده [یعنی شکافته شده] راست گشت. (تاریخ سیستان).
- راست گشتن با، همطراز شدن. برابر شدن. یکی شدن. مساوی شدن. هم میزان شدن:
دو منزل چو آمد یکی باد خاست
و زان برفها گشت با کوه راست.
فردوسی.
خروش تبیره ز میدان بخاست
همی خاک با آسمان گشت راست.
فردوسی.
چو با میمنه میسره گشت راست
خروش از سواران جنگی بخاست.
فردوسی.
، مساعد شدن. بسامان رسیدن. موافق شدن:
یوسف از راستی رسید بتخت
راستی کن که راست گردد بخت.
اوحدی.
، مسلم کسی شدن.از آن کسی شدن. بتصرف کسی درآمدن. بر کسی قرار گرفتن. بر کسی مقرر شدن:
جهان آفرین بر زبانم گواست
که گشت این هنرها بلهراسب راست.
فردوسی.
گر این کرد ایران ورا گشت راست
بیابد همی کام دل هر چه خواست.
فردوسی.
چو راست گشت جهان برامیر دین محمود
ز سومنات همی گیر تا در بلغار.
(تاریخ بیهقی چ ادیب ص 280).
ۀو همان روز که ضحاک را بگرفت و ملک بروی راست گشت جشن سده بنهاد. (نوروزنامه). آن کس که بجای او بنشستی بر تخت مملکت، چون کار جهان بروی راست گشتی بر هیچ چیز چنان جد ننمودی که آن بنای نیم کردۀ آن پادشاه تمام کردی. (نوروزنامه). و جهان بر وی راست گشت و دیوان را مطیع خویش ساخت و بفرمود تا گرمابه بساختند. (نوروزنامه)، درست شدن. انتظام یافتن. سر و صورت گرفتن. اصلاح شدن. بصلاح درآمدن. مرتب شدن. جابجا شدن. روبراه شدن. انجام یافتن:
زمانه بشمشیر ما راست گشت
غم و رنج و ناخوبی اندر گذشت.
فردوسی.
اگر بر پرستش فزایم رواست
که از بخت وی کار من گشت راست.
فردوسی.
[داوری] همه جهان به نیم روز راست گشتی و مظلومان سیستان را جداگانه نیم روز بایستی. (تاریخ سیستان). چون این دو مرد کشته شدند کار فارس راست گشت. (تاریخ سیستان).
هر دو صف از صف شکنان گشت راست
تیغزنان دست چپ و دست راست.
امیرخسرو دهلوی (از ارمغان آصفی)

مقابل کج شدن و خم شدن. استقامت یافتن. استواء پیدا کردن. مستقیم و راست شدن:
بدو گفت زن دست بسته چراست
چو پشت زمانه بدو گشت راست.
فردوسی.
چو دیدش بخدمت دو تا گشت و راست
دگر روی برخاک مالید و خاست.
سعدی (بوستان).
، مطابق شدن. یکی شدن. مطابقت داشتن. هم آهنگی یافتن:
قول و فعل تو تا نگردد راست
هر چه خواهی نمودجمله هباست.
اوحدی.
، تحقق یافتن. بواقعیت رسیدن. مقابل دروغ درآمدن: و زخمه [زن ایوب علیه السلام] را از جهت سوگند [ایوب] خدای تعالی بفرمود، تا او را بچوبهای خرد درهم بسته بزدند هر صد تا درنیابد و سوگند ایوب راست گردد. (مجمل التواریخ و القصص).
- راست گشتن قول، راست درآمدن گفتار. تحقق یافتن سخن. مطابق درآمدن گفته:
چون دشمنان کناره گرفتنی ز دوستان
تا قول دوستان من اندر تو گشت راست.
فرخی.
، یکی شدن. هم سطح شدن. هم میزان شدن. بهبود یافتن: دست خویش بَربَرِ من فرود آورد و همه آن بازکرده [یعنی شکافته شده] راست گشت. (تاریخ سیستان).
- راست گشتن با، همطراز شدن. برابر شدن. یکی شدن. مساوی شدن. هم میزان شدن:
دو منزل چو آمد یکی باد خاست
و زان برفها گشت با کوه راست.
فردوسی.
خروش تبیره ز میدان بخاست
همی خاک با آسمان گشت راست.
فردوسی.
چو با میمنه میسره گشت راست
خروش از سواران جنگی بخاست.
فردوسی.
، مساعد شدن. بسامان رسیدن. موافق شدن:
یوسف از راستی رسید بتخت
راستی کن که راست گردد بخت.
اوحدی.
، مسلم کسی شدن.از آن کسی شدن. بتصرف کسی درآمدن. بر کسی قرار گرفتن. بر کسی مقرر شدن:
جهان آفرین بر زبانم گواست
که گشت این هنرها بلهراسب راست.
فردوسی.
گر این کرد ایران ورا گشت راست
بیابد همی کام دل هر چه خواست.
فردوسی.
چو راست گشت جهان برامیر دین محمود
ز سومنات همی گیر تا دَرِ بلغار.
(تاریخ بیهقی چ ادیب ص 280).
ۀو همان روز که ضحاک را بگرفت و ملک بروی راست گشت جشن سده بنهاد. (نوروزنامه). آن کس که بجای او بنشستی بر تخت مملکت، چون کار جهان بروی راست گشتی بر هیچ چیز چنان جد ننمودی که آن بنای نیم کردۀ آن پادشاه تمام کردی. (نوروزنامه). و جهان بر وی راست گشت و دیوان را مطیع خویش ساخت و بفرمود تا گرمابه بساختند. (نوروزنامه)، درست شدن. انتظام یافتن. سر و صورت گرفتن. اصلاح شدن. بصلاح درآمدن. مرتب شدن. جابجا شدن. روبراه شدن. انجام یافتن:
زمانه بشمشیر ما راست گشت
غم و رنج و ناخوبی اندر گذشت.
فردوسی.
اگر بر پرستش فزایم رواست
که از بخت وی کار من گشت راست.
فردوسی.
[داوری] همه جهان به نیم روز راست گشتی و مظلومان سیستان را جداگانه نیم روز بایستی. (تاریخ سیستان). چون این دو مرد کشته شدند کار فارس راست گشت. (تاریخ سیستان).
هر دو صف از صف شکنان گشت راست
تیغزنان دست چپ و دست راست.
امیرخسرو دهلوی (از ارمغان آصفی)

لغت نامه دهخدا

راست روشن

(رَ وِ)

راست روش. صورت قدیمیتر کلمه راست روش. رجوع به راست روش شود

لغت نامه دهخدا

راست روشن

(رَ شَ)

نام وزیر بهرام گور که بر خلق ظلم فراوان کرد و مال و ملک ستد. آخرالامر بهرام او را کشته و هرچه بظلم ستده بود بخلایق داد. (شرفنامۀ منیری). نام وزیر بهرام گور بوده که بواسطۀ ظلم بسیار کشته شد. (آنندراج) (انجمن آرا). وزیر بهرام گور بود و ظلم بسیار میکرد بهرام از قضیۀ شبان و سگ خاین متنبه شده اورا سیاست بلیغ فرمود. (برهان) : مردی راست روشن نام وزیر بهرام بود و بهرام زمان خود بر عشرت میگردانید وکار ملک بدو گذاشته و از غایت حرص اموال بکلی برده و ولایت خراب گردانیده و لشکر را روزی نرسانیده، بهرام روزی بر سبیل شکار بیرون رفت بر در شهر چوپانی را دید سگی را از درختی آویخته موجب پرسید گفت این سگ بر گله معتمد من بود ناگاه در گله کمی می آمد و معلوم نمی شد پنهان متفحّص شدیم این سگ با ماده گرگی الفت گرفته و با او در ساخته بود و گرگ گوسفندان را تلف می کرد بهرام از این بیندیشید. رمزی از این به ارکان دولت بگفت او را از حال راست روشن آگاه کردند. بهرام اورا بگرفت و احوال تفحص نمود گناه بیشمار بر او گرد شد و او را سیاست کرد. (تاریخ گزیده صص 113- 112).
همه را راست روشن از کم و بیش
راست و روشن ستد بر شوت خویش.
راست روشن درآمد از در کاخ
رفت بر صدرگاه خود گستاخ.
شه شنیدم که داشت دستوری
ناخدا ترس از خدا دوری.
نام خود کرده زان جریده که خواست
راست روشن ولی نه روشن و راست.
روشن و راستیش بس تاریک
راستی گوژ و روشنی تاریک.
داده شه را بنام نیک غرور
و او زتعلیق نیکنامی دور.
تا وزارت بحکم نرسی بود
در وزارت خدای ترسی بود.
راست روشن چو زو وزارت برد
راستی ها و روشنی ها مرد.
نظامی (هفت پیکر چ وحید ص 330)

لغت نامه دهخدا

راست رفتار

(فَتَ / تِ)

مقابل کج رفتار

لغت نامه دهخدا

راست گفتن

حقیقت گفتن صدق، درست گقتن صحیح گفتن

فرهنگ لغت هوشیار

ریسه رفتن

ضعف کردن به وسیله گریه بسیار: غش و ریسه رفت

فرهنگ لغت هوشیار

کاست گرفتن

خرد شدن ضعیف گشتن: (پس نه مقری تو که ملک خدای هیچ نگیرد نه فزونی نه کاست) (ناصر خسرو)

معنی راست رفتن - جستجوی لغت در جدول جو

پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما